In het hyperelitaire kringetjes, waarin ik me normaal gesproken begeef, reageerde men irritant laconiek op het paardenvleesschandaal. Waarom was er zo’n ophef over? Paard leverde toch prachtige biefstukken op? Wie waren eigenlijk slachtoffer van dit schandaal?

En ze hebben gelijk, er is niet veel mis met paardenvlees. Behalve als paardenvlees wordt vermomd als rundvlees. Dan is er ontzettend veel mis. Voedsel was het eerste dat men besloot op Europees niveau te regelen. De wetgeving die werd ingevoerd moest ook vooral dit soort consumentenmisleiding voorkomen. Op die kenmerkende Europese wijze werd voor elk petieterig onderdeeltje van het voedsel een regel ingevoerd. Van elke hulpstof, kleurstof, antioxidant, emulsifier of verdikkingsmiddel, natuurlijk of kunstmatig, staat precies beschreven in welke producten, voor welke functies, onder welk E-nummer, in welke hoeveelheden het gebruikt mag worden. En daar stopt het niet. Er is regulatie voor het labellen van voedingswaarden, allergenen, genetisch gemodificeerde ingrediënten en voor het maken van gezondheidsclaims (“Verzacht de keel” hoeft nog net niet dubbelblind worden bewezen). En wat blijkt nu? Al dat juridische gesteggel op de vierkante millimeter kon niet voorkomen dat een groot Europees netwerk van vleeszwendel met de echte ingrediënten aan de haal ging. Resultaat: lasagnes, pastasausen en diepvries-chili-con-carne, waar elk E-nummer exact volgens Europees voorschrift vermeld staat, naast de koeienletters waarmee werd aangekondigd dat het product 100% rundvlees bevat. Het is als een hermetisch gesloten gevangenis waar de voordeur open staat. Een vrouwenhandelaar die zorgvuldig zijn belastingaangifte invult. Het is niet fraai.

Fraude is erg, dat wisten we al, zegt mijn hyperelitaire kringetje dan. Maar waarom is fraude zo erg als je in plaats van bloemkolen broccoli blijkt te hebben gekocht? Als de verwisseling geen echte schade oplevert? Wat is het essentiële verschil tussen paard en koe? Als je hebt besloten dat het moreel gerechtvaardigd is om dieren te eten wat maakt het dan nog uit welk dier?

En daar is geen bevredigend antwoord op, omdat daar geen rationeel antwoord op bestaat. Daar zijn alleen inferieure gevoelsmatige antwoorden op. Over pony-meisje die een weeklang huilen onder hun pony-dekbedovertrek omdat ze een stukje paardenworst hebben gegeten. Over de aloude ridicule opvatting dat een paard “edel” is en een koe niet. De mens maakt gevoelsmatig onderscheid tussen het ene dier en het andere dier. In de Westerse wereld zouden wij geen insecten willen eten, geen ogen, geen handen, geen hond, geen rat, geen ander mens. Daar zijn geen rationele redenen voor.

Ik hoor ook tot het slag mens dat op zwaar irrationele redenen mijn voedsel uitkiest. Paard eet ik bijvoorbeeld niet, omdat het niet koosjer is. Een paard herkauwt niet, heeft geen gespleten hoeven en volgens de bijbel zijn dat strikte voorwaarden voor een dier om koosjer te zijn. Die bijbel, daar leen ik op volstrekt vrijblijvende basis regels uit om toe te passen op mijn leven. Aan sommige houd ik me strikt, anderen alleen wanneer ik er zin in heb. Ik heb geen enkele verklaring voor mijn gedrag.

Is het irrationeel om geen paard te willen eten? Wellicht. Maar het is in ieder geval niet minder irrationeel dan het niet willen eten van kat, of penis, of gezicht. Of het vieren van je verjaardag. Of het niet in stukken willen snijden van het lichaam van je dode moeder (ook al kan dat handiger zijn met vervoer). Wij mensen, wij blijven een irrationeel stelletje. Mijn irrationele keuzes zijn geen haar beter of slechter dan de irrationele keuzes van de rest van Nederland.

Uiteindelijk is er dus niets mis met paardenvlees. Er is iets mis met incorrecte labeling. Ik werd opgelicht en geschoffeerd door types als Piet de Leeuw en andere vleeszwendelaars die mij paardenvlees voorgeschotelden, terwijl ik dacht dat het rundvlees was.  De vrijheid van ieder om geheel onlogische keuzes te maken en een volstrekt irrationele levensstijl erop na te houden, werd geschaad. Dat is het schandalige aan dit schandaal.