Ik stond in de file en luisterde naar de radio waar ze de opjuttende woorden van Rutte nog maar een keer herhaalden. We moeten niet somberen. We moeten niet mopperen. We moeten elkaar niet de crisis in blijven praten. We moeten lekker wél die nieuwe auto kopen als we er al heel lang in rond rijden. We moeten lekker wél een huis kopen als het door gezinsuitbreiding te klein is geworden. Even dacht ik dat hij daaraan toe zou voegen dat het best een goed idee was om überhaupt nog wat extra kindertjes te maken. Dat dat demografisch gezien ook wel prettig zou zijn. Maar zo ver ging hij niet.
Het was zo´n typische file waar ik in stond. U kent het, zo’n pesterig bordje met het getal “50” boven me terwijl ik minutenlang niet eens één kilometer per uur hebt gereden. Met auto’s die voor mijn auto schieten als ik niet snel genoeg in de rij aansluit. Met telkens weer andere bozige mannen achter me die wild gebaren dat ik niemand er tussen moest laten. Alsof je in de supermarkt in de rij staat voor de kassa, in plaats van in een weiland in een rij voor niets.
Ik stond daar dus in die file en ineens kon ik Rutte’s gedachtegang best goed begrijpen. Ik hoef daar namelijk helemaal niet in die file te staan. Al die auto’s staan daar alleen maar stil omdat de persoon vóór hem stil staat, en die staat weer stil omdat die persoon voor hem weer stil staat. En zo staan er 10 km aan auto’s te wachten. Op niets. 10 km aan mensen, vierbaans, die daar hun tijd staan te verdoen.
Doozonde. En het hoeft niet. Want als we nou allemaal tegelijkertijd, op hetzelfde moment het gaspedaal intrappen, dan kunnen we allemaal weg uit dat weiland, verder met ons leven. Theoretisch moet het kunnen. Als iedereen gewoon tegelijkertijd in hetzelfde tempo optrekt, rijden we binnen de kortste keren weer allemaal 100 km/h. Het enige wat we nodig hebben is coördinatie. Een Rutte in een oranjehesje die op de vangrail gaat staan en aftelt. 3….2…..1….. GO!
Er is eigenlijk maar één onderdeeltje dat roet in het eten gooit. Voor deze oplossing is een enorme hoeveelheid kuddegedrag nodig en een enorme berg vertrouwen. Iedereen moet daadwerkelijk zonder uitzondering precies hetzelfde gaan doen, niet te vroeg en niet te laat. En iedereen moet het vertrouwen hebben dat zijn voorganger ook precies op hetzelfde moment gaat rijden, je moet zeker weten dat je niet vol op zijn achterkant inrijdt, dat zou een bijzonder knullige afloop zijn. Sterker nog, iedereen in de file moet het volste vertrouwen in een goede afloop hebben. Als er in die 10 km maar één auto is die blijft staan, en die persoon staat toevallig niet achteraan de file, dan wordt het één grote ramp.
Rutte werd natuurlijk uitgelachen. Mensen werden zelfs boos, het was ongepast om in deze tijd op te roepen tot uitgaven. Buma roepte hem uit tot “Tsjakka-premier”. Maar ik snap het idee van Rutte wel. Een economie aanzwengelen is veel eenvoudiger dan een file in beweging brengen. Om een economie aan te zwengelen hoeft niet eens iedereen tegelijkertijd tot spenderen over te gaan. Een flinke groep huishoudens volstaat. Het is een mateloos frustrerend probleem dat Nederlanders door angst hun baan kwijt te raken, minder geld uitgeven waardoor grote groepen mensen ook daadwerkelijk hun baan kwijtraken. Iedereen die wel eens in een file heeft gestaan, kent dat idee, dat het allemaal niet nodig is. Dat met één gecoördineerde massabeweging, niemand meer stil hoeft te staan.
Ik zie er wel wat in. 3…2…1… Met een beetje geluk rijdt niemand zich dood.