Daar is de kloof weer (19 september 2015 NRC)

Er was een tijd – niet heel lang geleden – dat het ongepast was om over de kosten van vluchtelingen voor de maatschappij te praten. Dat rendementsdenken moesten we toch niet willen als het over barmhartigheid en menselijkheid ging. Die tijd is voorbij. Nu staan links en rechts met rekenmachientjes langs de grens te berekenen wat dat allemaal wel niet moet kosten.
Martin Sommer (Volkskrant) trekt oude rapporten van de WRR en het CPB uit de kast waaruit blijkt dat dit geintje miljarden per jaar kost. Syp Wynia beklaagt zich in Elsevier over het feit dat ongemak tot voor kort nog welig tierde onder wetenschappers en dat sommige uitkomsten van kostenberekeningen onacceptabel waren. Het lijkt potdorie het klimaatdebat wel. Aan de andere kant staat het ‘hup, immigrantje, hup’-legertje van De Correspondent. Waar Rutger Bregman likkebaardend schrijft dat open grenzen ons weleens 65000000000000 dollar aan welvaart kunnen opleveren. En Rob Wijnberg jubelt dat immigranten geluksbrengers zijn, in plaats van gelukszoekers omdat mensen als Freddie Mercury en Alfred Einstein tenslotte ook niet in de VS werden geboren en Steve Jobs nota bene Syrische ouders had. Hij herinnert ons ook nog even aan zijn eigen moeder, die zelf vluchtelinge was en het leven schonk aan de geestelijk vader van De Correspondent. Een groot geschenk voor heel Nederland.
Ja, soms is opiniërend Nederland, zowel links als rechts, neoliberaler dan Den Haag. Want wie niet met een rekenmachientje langs de grens staat, is de Nederlandse staat. Uiteindelijk maakt het namelijk niet zo veel uit of een immigrant toekomstig bijstandstrekker is of een Steve Jobs-in-de-dop. Meldt zich op dit moment een nieuwe Albert Einstein aan in het asielzoekerscentrum in Ter Apel? Mogelijk. Bevindt zich onder de immigrantenstroom een nieuwe Saban B. of Robert M. of Mohammed B.? Ook mogelijk. Meldt zeventig procent van de inkomende Somaliërs en Eritreeërs en meer dan de helft van de Afghanen en Syriërs zich aan voor de bijstand nadat ze een verblijfsvergunning krijgen? Dat is waarschijnlijk, gezien de resultaten uit het verleden. En maakt dat uit?
Nee. Want Nederland laat zijn oordeel niet afhangen van hoe kansrijk iemand is, welke opleiding hij heeft, welke talen hij spreekt. Een Syriër gaat niet terug. Punt. Hoe graag we elkaar ook met cijfers en kostenplaatjes om de oren willen slaan, niet alles is economie. Sterker nog, misschien is economie wel de minst belangrijke factor in het migratiedebat.
Want wie zijn rekenmachientje even terzijde legt en uit het raam kijkt, ziet dat de grootste problemen die de immigratiegolf veroorzaakt nauwelijks in economische termen uit te drukken zijn. Zo’n kleinigheidje als sociale cohesie bijvoorbeeld. Geen idee wat de waarde ervan is, maar dat hij bedreigd wordt door de snelle instroom van enorme groepen mensen, is zo goed als zeker. Misschien moeten we niet kijken naar die economische rapporten, maar naar de woede waarmee beide kanten elkaar ermee om de oren slaan. Misschien moeten we niet kijken naar de huizenprijs- en werkgelegenheidseffecten voor verschillende groepen in de samenleving, maar naar de opiniepeilingen die aangeven dat een enorme hoeveelheid Nederlanders zich ronduit bedreigd voelt. Terecht of onterecht, dat doet er niet zoveel toe. Zijn Pim Fortuyn en Paul Scheffer alweer zolang geleden? Is het alweer zolang geleden dat dit land op zijn grondvesten schudde omdat ineens een vergeten groep Nederlanders in de stemhokjes kwam opdagen? Het leverde jarenlange Haagse stuurloosheid op. Geen idee wat dat kost, maar het was niet leuk.
Anno 2015 verklaart Wilders tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen dat de Tweede Kamer een nepparlement is geworden, het volk niet meer vertegenwoordigt, omdat men in Nederland geen behoefte zou hebben aan een nieuwe impuls voor de multiculturele samenleving. Het is te gemakkelijk om dat louter als licht fascistoïde uitspatting opzij te schuiven. De aloude kloof dreigt weer te ontstaan. De kloof tussen hoog- en laagopgeleid, tussen rijk en arm, tussen stad en platteland, tussen volk en Den Haag. De kloof tussen de mensen die bang zijn voor verlies van baan, zekerheden en de herkenbaarheid van hun land, en de mensen die niets te vrezen hebben. De kloof die al een stukje werd geopend toen het traditionele Sinterklaasfeest ineens een racistische uiting bleek, en die nu met grote snelheid verder wordt opengereten omdat je niet bezorgd mag zijn over de komst van een asielzoekerscentrum in je stad. Wat kost zo’n kloof? Wat kost ontwrichting? Wat kost nog een miljoen PVV-stemmers? Wat kost wantrouwen? Niemand weet het. Maar wie alleen op zijn rekenmachine kijkt, wordt vroeg of laat ruw wakker geschud door een woest volk.

Comments are closed.