Ik was Libanon, als ik het me goed herinner. Ik was 16 jaar oud en onze school deed mee aan een van de Model United Nations. Dat zijn conferenties waar scholieren en studenten een paar dagen per jaar vee-ennetje mogen spelen. Het kwam erop neer dat we in een koud klaslokaal op een gymnasium in Alkmaar, samen met andere hormonale pubers een resolutie moesten schrijven. Zo’n resolutie moest bestaan uit één onleesbare zin, met dertig puntkomma’s, een inleiding van tientallen overwegingen „in herinnering roepende dit” en „benadrukkende dat” gevolgd door iets wat jouw land stom vond, of goed, of aanmoedigde of veroordeelde. Het hele weekend begaf ik me in een soort globaal niemandsland waar dit soort documenten overal rond dwarrelden vergezeld door een ingewikkelde mix van duizend belangetjes en conflictjes en alliantietjes. In de verste verte was er geen gerechtigheid, geen orde, geen realiteitszin te bekennen.’s Avonds werden we ontzettend dronken en kuste ik met de deputy chair van de commissie, dat was eigenlijk het spannendste dat er gebeurde.
Ik heb me nooit aan de indruk kunnen onttrekken dat dit best representatief was voor de gang van zaken bij de VN. Dat die organisatie en zijn 80.000 medewerkers daadwerkelijk in een soort parallelle werkelijkheid elkaar bezig houden met onleesbare stukken en duizend belangetjes en alliantietjes en conflictjes. Nu deze week de grote vergaderzaal van de VN uitgebreid in beeld kwam was het dan ook aanlokkelijk om hier nog eens de lange lijst van historische blunders en voorbeelden van bureaucratische onzin in deze organisatie op een rijtje te zetten. Want tussen al het diplomatieke geweld kwam onze eigen koning pleiten voor een Nederlandse zetel in de VN-Veiligheidsraad. Was de VN nou echt een organisatie waar wij als Nederland graag prominent in aanwezig wilden zijn?
Neem die Algemene Vergadering bijvoorbeeld, de vergaderzaal waar de koning sprak over gerechtigheid. Kijk wat er in diezelfde vergaderzaal zoal wordt besloten over gerechtigheid als de cameraploegen zijn vertrokken. 2014 telde 1 resolutie over de mensenrechten in Afghanistan, 1 over Iran, 1 over Myanmar, 1 over Noord- Korea. En 14 over Israël en de Palestijnen. Over gerechtigheid in Syrië konden de bijna 200 landen het eens worden over 6 resoluties, waarvan er 4 over de Israëlische bezetting van de Syrische Golanhoogte gingen. Ook anno 2014 kan de wereld het maar over één ding eens worden: de Joden hebben het gedaan. Over de rest kan je twisten. Neem de VN-vredesmissies: die 120.000 soldaten in conflictgebieden die de vrede moeten bewaren. De genocide in Rwanda? Daar was een VN-vredesmacht aanwezig. Net als in Darfur, en in Congo en in Srebrenica, en nu in Zuid-Soedan waar onder toeziend oog van de vredesmacht honderden burgers worden afgeslacht. Hoe vaak is het voorgekomen dat blauwhelmen als een soort tenniskijkers raketten over en weer zien vliegen of getuige waren van het ernstigste soort oorlogsmisdaden zonder te kunnen of willen ingrijpen?
Of kijk naar de VN-Veiligheidsraad, waar Nederland twee maanden terug nog werd geschoffeerd toen Rusland een veto uitsprak tegen een tribunaal voor de daders van het neerschieten van de MH17. Zo gaat dat nu eenmaal in de VN. Gerechtigheid krijg je alleen als de daders geen permanente zetel in de Veiligheidsraad hebben. Waarom wil Nederland in vredesnaam plaatsnemen in dat platform van onrecht, onmacht, bureaucratie en corruptie?
Weet u wat me het meest tegen stond tijdens die Model United Nations in Alkmaar? Dat er niets te winnen viel, je kon het niet goed of slecht doen, je kon alleen maar aanwezig zijn en meedoen. Het belangrijkste doel leek het feit dat die conferentie plaatsvond. Dat we daar zaten, Libanon zij aan zij met Tsjechië en de Filippijnen om het over de mensenrechten in Haïti te hebben. Het doel leek dat we het überhaupt over dingen eens waren, dat de mensheid gedeelde waarden had en daarna biertjes met elkaar dronk.
Het stond me een beetje tegen, die United Colors of Benetton-achtige sfeer. Maar tegelijk is het te makkelijk om alleen maar te schieten. Ja, de producten van de VN zijn regelmatig zo hartverscheurend slecht. Het is zo teleurstellend als het resultaat van de samenwerkende wereld zo onrechtvaardig en ineffectief en corrupt blijkt. Toch zijn er veel mensen die geloven dat de wereld slechter af is als landen niet samenwerken. Als er helemaal geen vredesmacht naar het conflict wordt gestuurd. Als de wereld geen onleesbare krachteloze compromistekst schrijft over misdaden tegen de menselijkheid. Ik weet niet of ik dit ook geloof. Maar onze koning gelooft het wel. En Rutte ook. Ik houd er graag rekening mee dat zij iets zien dat ik niet zie.