Deze tijd vraagt om nieuwe woorden. Ik zag al “warheid” als tegenhanger van “waarheid” voorbijkomen. Zelf stel ik voor om het woord “ont-ontwikkelen” te gaan gebruiken als tegenhanger van “ontwikkelen” net als we “ont-ontdekken” kunnen gebruiken als antoniem van ontdekken. Ik ont-ontdek. Jij ont-ontdekt. Wij ont-ontdekken. Betekenis: het bij het grofvuil zetten van kennis en technologieën en geneesmiddelen die we in de afgelopen decennia hebben verkregen omdat kruidenvrouwtjes en kwakzalvers en “bezorgde burgers” zogenaamd onderzoek deden op Facebook.
Wij zijn bijvoorbeeld momenteel vaccinaties in Nederland aan het ont-ontdekken. De vaccinatiegraad is nu nog 95% maar elk jaar besluiten meer ouders dat het verstandig is om hun pasgeboren kindje onbeschermd te laten tegen polio, en verschillende vormen van long- en hersenvliesontsteking. Deze week kondigde het RIVM aan om 2 miljoen euro te spenderen om te proberen ouders zover te krijgen om hun kind toch in te enten. Drie nogal overtuigde anti-vaccinatie ouders mochten donderdagavond bij Pauw aan tafel hun zegje erover doen met een tamelijk gelaten consultatiebureauarts ertegenover. De ouders voerden voornamelijk het woord en vielen de arts continue in de rede. “Wat we eigenlijk doen is natuurlijk absurd”, zeiden ze. “In een laboratorium worden ziektes gekweekt (…)in een spuit gestopt en dan worden ze ingespoten in een generatie van gezonde kinderen. (…) Dan ga je toch die ziekte voortzetten? Waarom doe je dat?”
Voilà. Zo moeizaam als ontwikkelen gaat, des te makkelijk is het ont-ontwikkelen. Daar heb je geen ingewikkelde experimenten voor nodig. Iedereen kan dat thuis, vanaf de bank. Je hoeft alleen even door Facebook te bladeren en de nieuwe inzichten vliegen je om de oren! Vervolgens is er nauwelijks verweer tegen. Je mag niet zeggen tegen ouders “je zuigt maar wat uit je duim”. Je zag de consultatiebureauarts bij arts nogal zichtbaar tot tien tellen. Dat is hun taak tegenwoordig: de andere wang toekeren, beleefd blijven, naar hun casuïstiek luisteren, hun selectieve gewinkel in de literatuur aanhoren en heel kalm blijven terwijl ze de gehele medische wetenschap in het gezicht piesen. Mensen tegen je in het harnas jagen is absoluut niet de bedoeling want als de kids eenmaal hun longontsteking hebben moeten ze wel terugkomen zodat je ze aan een infuus en zuurstof kan leggen.
De 20e eeuw was de eeuw van de ontwikkeling. De 21e eeuw is de eeuw van de ont-ontwikkeling. Wat we in de politiek zien gebeuren, gebeurt ook in de geneeskunde, in de landbouw, in de supermarkt, in de apotheek. Conserveermiddelen, zoetstoffen, vaccinaties, gentechnologie, de anticonceptiepil zijn voorbeeld van moeizaam tot stand gekomen innovaties die nu van tafel worden geveegd door “de bezorgde burger”. Terwijl laagopgeleide de beschaving aan het ont-ontdekken zijn, zijn het voornamelijk hoogopgeleide ouders die van de preventieve gezondheidszorg hun ont-ontwikkelingsproject hebben gemaakt. Zij zijn eigenhandig op hun eigen kinderen aan het uitproberen of het misschien een beter idee is om te genezen dan om te voorkomen. En of je écht nog steeds kinderverlamming krijgen van polio. Of HPV nu wél of geen baarmoederhalskanker veroorzaakt.
Zo’n anti-vaccinatie itempje bij Pauw is pijnlijk. Maar misschien is de schade die achter de schermen plaatsvindt nog wel ernstiger. Wie gaat er nu nog een nieuw vaccin ontwikkelen? Wel bedrijf gaat er nu nog een paar miljard uitgeven aan een middel tegen malaria, tbc of HIV. Je kan dat geld net zo goed in marketing gieten. Je kan het de farmacie niet kwalijk nemen. Ze gaven ons een vaccin tegen HPV, een middel dat ons straks een paar duizenden baarmoederhalskanker-doden wereldwijd gaat besparen, maar een derde van de Nederlanders hield zijn dochters thuis. Want tja, er zouden zomaar levensgevaarlijke chemicaliën in zitten.
De schade zit erin dat het RIVM 2 miljoen besteedt aan praatcursus voor jeugdartsen en niet aan nieuw onderzoek naar bijvoorbeeld fijnstof, of waterkwaliteit, of een bevolkingsonderzoek. Je kunt je voorstellen dat er nieuwe gewassen mogelijk zijn waardoor er minder met gewasbeschermers gesproeid hoeft te worden op de akker, maar dat het het gewoon niet waard is om ze op de markt te brengen vanwege “gevoelens bij de consument”. De schade zit erin dat er nu al fantastische innovaties op de plank blijven liggen, die de angstige, bezorgde, technologie-averse burger schrik aanjaagt. Die burger die zijn instincten en logisch denkvermogen continue overschat, die moet je te vriend houden en niet allerlei griezelige innovaties voorschotelen.
En zo komt er ooit een dag dat we sneller dingen gaan ont-ontdekken dan we ze ontdekken. Dat is een trieste dag.